Easy2Siksha  
󷘹󷘴󷘵󷘶󷘷󷘸

/.  
    (1849–1947 . )
󹴢󹴣󹴤󹴥󹴦󹴧󹴨󹴭󹴩󹴪󹴫󹴬
󷡉󷡊󷡋󷡌󷡍󷡎
- (-    )
1. 󷄧󼿒
󹴢󺄴󹴯󹴰󹴱󹴲󹴳󺄷󺄸󹴴󹴵󹴶󺄵󺄹󺄶
󽇐󽇐󽇐󽇐󽇐󽇐
󹲉󹲊󹲋󹲌󹲍

2. 󷄧󼿒
󹴢󺄴󹴯󹴰󹴱󹴲󹴳󺄷󺄸󹴴󹴵󹴶󺄵󺄹󺄶

󽇐󽇐󽇐󽇐󽇐󽇐
󹲉󹲊󹲋󹲌󹲍

- (    )
3. 󷄧󼿒
󹴢󺄴󹴯󹴰󹴱󹴲󹴳󺄷󺄸󹴴󹴵󹴶󺄵󺄹󺄶

󽇐󽇐󽇐󽇐󽇐󽇐
󹲉󹲊󹲋󹲌󹲍
4. 󷄧󼿒
󹴢󺄴󹴯󹴰󹴱󹴲󹴳󺄷󺄸󹴴󹴵󹴶󺄵󺄹󺄶
󽇐󽇐󽇐󽇐󽇐󽇐
󹲉󹲊󹲋󹲌󹲍

Easy2Siksha  
- (-   )
5. 󷄧󼿒
󹴢󺄴󹴯󹴰󹴱󹴲󹴳󺄷󺄸󹴴󹴵󹴶󺄵󺄹󺄶
󽇐󽇐󽇐󽇐󽇐󽇐
󹲉󹲊󹲋󹲌󹲍

6. 󷄧󼿒
󹴢󺄴󹴯󹴰󹴱󹴲󹴳󺄷󺄸󹴴󹴵󹴶󺄵󺄹󺄶
󽇐󽇐󽇐󽇐󽇐󽇐
󹲉󹲊󹲋󹲌󹲍

- (   )
7. 󷄧󼿒
󹴢󺄴󹴯󹴰󹴱󹴲󹴳󺄷󺄸󹴴󹴵󹴶󺄵󺄹󺄶
󽇐󽇐󽇐󽇐󽇐󽇐
󹲉󹲊󹲋󹲌󹲍
8. 󷄧󼿒
󹴢󺄴󹴯󹴰󹴱󹴲󹴳󺄷󺄸󹴴󹴵󹴶󺄵󺄹󺄶
󽇐󽇐󽇐󽇐󽇐󽇐
󹲉󹲊󹲋󹲌󹲍
󹵍󹵉󹵎󹵏󹵐
(GNDU 2021–2024   ' )

 
  
2025  
1
 - 
2021–2024
󽇐󽇐󽇐󽇐󽇐
2
 /    
2021–2024
󽇐󽇐󽇐󽇐󽇐
3
,      
2021–2024
󽇐󽇐󽇐󽇐󽇐
Easy2Siksha  

 
  
2025  
4
     
2021–2024
󽇐󽇐󽇐󽇐󽇐
5
      
2021–2023
󽇐󽇐󽇐󽇐󽇐
6
  
2021–2023
󽇐󽇐󽇐󽇐󽇐
7
  
2021–2024
󽇐󽇐󽇐󽇐󽇐
8
    
2021–2023
󽇐󽇐󽇐󽇐󽇐
(100%   )
󼩏󼩐󼩑
1. 󷄧󼿒
2. 󷄧󼿒
3. 󷄧󼿒
4. 󷄧󼿒
5. 󷄧󼿒
6. 󷄧󼿒
7. 󷄧󼿒
8. 󷄧󼿒
󷘹󷘴󷘵󷘶󷘷󷘸󷄧󼿒,   
(2024    ;     )10󷄧󼿒  '
  11󷄧󼿒-     
Easy2Siksha  
󷘹󷘴󷘵󷘶󷘷󷘸
/.  
    (1849–1947 . )
󹴢󹴣󹴤󹴥󹴦󹴧󹴨󹴭󹴩󹴪󹴫󹴬
󷡉󷡊󷡋󷡌󷡍󷡎
- (-    )
󷄧󼿒
󹴢󺄴󹴯󹴰󹴱󹴲󹴳󺄷󺄸󹴴󹴵󹴶󺄵󺄹󺄶
󽇐󽇐󽇐󽇐󽇐󽇐
󹲉󹲊󹲋󹲌󹲍

:   :      
 -  (1845-1846)       
,     
 -           ,   , " 
"       
   ,  ,        
         ,         
     ,            
   1809        -    - ' 
         
,       ,      
,
        1839       , 
          , ,
   ,  
󽀰󽀱󽀲󽀳󽀷󽀸󽀴󽀹󽀵󽀶 :  -      
1.       -
Easy2Siksha  
     ,          
  ,    ,    
              , 
                  
      
2.    ()
    ,   -        -  
      ,         
 ,                
                  
'             
  
3.     
        ,    ,   
                 
 '      '   -    
       ,          
                
     '          
4.    
  ,       ,        
 ,   ,      ,      
   ,       
   
                 
   
5. :    
 1845         '    ,
  ,             
        19
          -
 -  
󽀰󽀱󽀲󽀳󽀷󽀸󽀴󽀹󽀵󽀶 II:  -     
Easy2Siksha  
 -     
 -       
            ,   
     
     ' -- 
󺅐󺅑󺅒󺅓󺅔󺅕󺅖1.    (18  1845)
                
 ,       (  )      
          ,    ,    
,                ,
   '
󺅐󺅑󺅒󺅓󺅔󺅕󺅖2.    (21-22  1845)
 ,             
        ,    ,    
              
    ,     '      
        -       
  
󺅐󺅑󺅒󺅓󺅔󺅕󺅖3.    ( 1846)
  ,              
            
           
  ,       
󺅐󺅑󺅒󺅓󺅔󺅕󺅖4.    (28  1846)
            
,        ,   ,  
Easy2Siksha  
               

        ,        

󺅐󺅑󺅒󺅓󺅔󺅕󺅖5.    (10  1846) -  
  -             
  
          
  
           ,     
    ,   -   ,     
  ,     '        
          ,     
               '   ,
     
                
󹶪󹶫󹶬󹶭 III:  -     
              
 '  
1.    ( 1846)
    ,        '   
    :
            
 
    ( )  
  (  )   '    
 ,          
      
Easy2Siksha  
             , 
        
         
2.      
        (  ) ,    
  ,            
  ,         
3.      
                
              
    
      ,            -
  (1848-1849)   
4.   
    ,    75       
       , 
        
   -     ,        

5.       
 -      
 -     
           ,    
,     ,  -   ,     
    
Easy2Siksha  
󹼯󹼰󹼱󹼳󹼲 IV:  -     
 -            

,             ,
        
    ,            
  ,             ,
        -         
   ,          
󷊨󷊩:     
 -        
  -    
     
,            
       ,         
   
   ,             - 
 
       
 ,    

             
"  "       ,     ,    
   ,         
2.󷄧󼿒    /    
󹴢󺄴󹴯󹴰󹴱󹴲󹴳󺄷󺄸󹴴󹴵󹴶󺄵󺄹󺄶   : 2021 (Q2 - Annexaon), 2022 (Q2 -  ), 2023 (Q2 -
  ), 2024 (Q2 - Annexaon)
󽇐2025  :󽇐󽇐󽇐󽇐󽇐(100%)
󹲉󹲊󹲋󹲌󹲍   -   "  "  " "   
 
:1849               
           -  
     ,      ,       
 ,              - 
   
Easy2Siksha  
           :  ,  
    ?          
  -  
󷊆󷊇:    
   (1799-1839)       
   ,  ,     
   
 -  (1845-46)      ,   
     

 -  (1848-49)         
 (1849)   ,        

󷷑󷷒󷷓󷷔 ,            
󷈷󷈸󷈹󷈺󷈻󷈼   (1849)
29  1849 ,     '     
            
   
 --          
         
󷷑󷷒󷷓󷷔      
 -      
      
󷈷󷈸󷈹󷈺󷈻󷈼  (1849–1853)
 '    ,   '       
   ,      ,    
  
1.   -   ,       

2.  -   ,     
3.   -     
󷷑󷷒󷷓󷷔    :       ,   -
 
Easy2Siksha  
󷈷󷈸󷈹󷈺󷈻󷈼   
1.  
o      
,      
o       
2.   
o  :  , , 
o  : ,  , 
o :     
3.  
o     ,          
4.   
o     -   
5.  
o             
󷈷󷈸󷈹󷈺󷈻󷈼  
   ,      :
1.   
o      
o       
2.  
o          
o       ,      

3.  
o        
o     -     
4.  
o ,       
o         
5.    
o            
󷈷󷈸󷈹󷈺󷈻󷈼   
    
       :
           
   
Easy2Siksha  
 , ,     '  
       ,       
 
󷷑󷷒󷷓󷷔     1853      
󷈷󷈸󷈹󷈺󷈻󷈼       
1853 ,      
        
         
 ,  - (1859)  
󹶓󹶔󹶕󹶖󹶗󹶘   
1849                , 
               ,
     :
          
           
           
 ,    ,         
 
󷈷󷈸󷈹󷈺󷈻󷈼    
1.    
o           
2.    
o       ,     


3.    
o      ,      
   

4.  
o          
5.  
o    "    "  ,   
   
󷘧󷘨    
Easy2Siksha  
                
              ,   
       ,   ( )   
󽆪󽆫󽆬
1849                 
         ,    , 
      
      ,      
  
        
       
,      
       
 ,         
 -        
       ,      , 
       
- (    )
3. 󷄧󼿒
󹴢󺄴󹴯󹴰󹴱󹴲󹴳󺄷󺄸󹴴󹴵󹴶󺄵󺄹󺄶

󽇐󽇐󽇐󽇐󽇐󽇐
󹲉󹲊󹲋󹲌󹲍
:   18
  ,  ,   
            
 , 
     ,            
    ,        
-             
;  "," ","  " "    
       ,          
  -       ,   , 
            
Easy2Siksha  
󷋇󷋈󷋉󷋊󷋋󷋌I.    
1.    :   
    ,      '     
          ,   
      ,      
     -             

 ,         ,      
   -      
()   (1793)
,          
  ,         '   
         
 () 

   
      ,      
 
:

     ,        
     ,        
     
()  
             
,   ()    
 ,   
             
:
   '   ,   ,      
      ,          
()  
-  (     )      

    ()     
         
Easy2Siksha  
:
 ,              
,         
2.       
     
  -    
       ,       
    :
 (  )
 (  )
 ( )
   (  )
 (   )
:
 ,            ,
       , 
       
    '     
   1770       19
   ,   
         
3.    
     :
 :       
  :         
  :       
   :-   ,    '
      
19
   ,   ,   -   ,     
  
Easy2Siksha  
󼪿󼫂󼫃󼫀󼫄󼫅󼫁󼫆II.    
1.        
    ,      "  "  
      , ,        
          ,      -
    
,     
              
      -   " "  

2.   
        "  " 
    :
        
       ' 
       '  
  
,   
      
          
   -    
3.    -      
      " "        
""       
:
         
,          
  
      -    
  
         
Easy2Siksha  
4.    -    
  ',          :




               
   -           
     -            
  
󽁌󽁍󽁎III.    
1.    
       -   ,     ,   
 ,  ,          
 
        
 ,           :
        
    '   
             
 ,            
     
          , " 
   " -
  '   
,    ',       
2.   ,   -
      ,        
       ,        
Easy2Siksha  
          
  -  
     
  -   
3.     -     
19
   ,       -  :
   
   
   (1907      )
,             
               
,        
󷩛󷩜󷩝󷩞IV.     
1.  
,           ,       
       ,   ,     
 
2.  
            
    ,      
  
3.  
              , ..
               
      
     
     
󷆹󷆴󷆽󷆺󷆻󷆼:    
Easy2Siksha  
,              
 -                 '  
   ,   '    ,    ,
                ,
      
      
   ,   ,  
            
            -   
 1947       
4. 󷄧󼿒     /
󹴢󺄴󹴯󹴰󹴱󹴲󹴳󺄷󺄸󹴴󹴵󹴶󺄵󺄹󺄶   : 2021 (Q4), 2022 (Q4), 2023 (Q4), 2024 (Q4)
󽇐2025  :󽇐󽇐󽇐󽇐󽇐(100%)
󹲉󹲊󹲋󹲌󹲍    ,    
   
: 19
   -          
,  1849         ,   '  
     ,         ,
 
     :    , ,  
            -    
      
,  , ,    
   
     , --,      
,             

󷊆󷊇     
    ,        
  ,      
 
  ,     
 
Easy2Siksha  
       '       
 
  ,        ,  
  '      
󷷑󷷒󷷓󷷔 ,             
  
󷈷󷈸󷈹󷈺󷈻󷈼        
1849       ,       :
1.      
2.  -    
3.   -    
 
 :    ,     
 ,  ,       
 :       - 
 
 : ,        
 
󷈷󷈸󷈹󷈺󷈻󷈼       
1.   (1854)
"      "   
     : ,   
  '     '   
     (1857)   ,  
    
2.   (1882)
     '  
       
3.   (1882)
  ,      
Easy2Siksha  
    , ,     
   
4.   
 ,  (1864)    
   (1864) 
 ,  (1892)      -
      
 ,  (1892)  
󷈷󷈸󷈹󷈺󷈻󷈼         |
        
 -    
      
1.  
    
 - ()     
 -      
2.   
      
     
 , ,      
3. ----
  
         
   ,   
  
󷷑󷷒󷷓󷷔             
           
󷈷󷈸󷈹󷈺󷈻󷈼     
1.   -    
2.   : , ,  , , 
3.    :    
4.    :        
Easy2Siksha  
5.     :       
   
󷈷󷈸󷈹󷈺󷈻󷈼   
 
1.  -   , ,     
    
2.  - -         
 
3.   ,    -
4.  -    -   

5.  -          

 
1.  -          ,
   
2.    -    ' ;     
3.  -        
  
󹶓󹶔󹶕󹶖󹶗󹶘   
          :
,            
 
         -  ,  
  -    
     ,       
    ,         
20
  ,         ,  
 ,       
󷈷󷈸󷈹󷈺󷈻󷈼20
    
1900     ,   ,     
 
Easy2Siksha  
  ,   ,   ,  
       
       ,     
,             
󷈷󷈸󷈹󷈺󷈻󷈼    
1.   - 1941 ,      20%   
2.  -          
3. - -    ,       
4.     -         
󷘧󷘨    
               
  ,        -, - , 
      ,      ,  
  ,    
     
󽆪󽆫󽆬
            
   
           ,  
,         
 ,    ----    
   ,     
 ,  ,       
    
   :    -   ,   
 ,           
  , ,
        
- (-   )
5. 󷄧󼿒
󹴢󺄴󹴯󹴰󹴱󹴲󹴳󺄷󺄸󹴴󹴵󹴶󺄵󺄹󺄶
󽇐󽇐󽇐󽇐󽇐󽇐
Easy2Siksha  
󹲉󹲊󹲋󹲌󹲍

:󷆹󷆴󷆽󷆺󷆻󷆼   
:    
   
    ,   18
 19
 ,      
         ,    ,
     ,        
    ,       ,     
        
         -  , -,   
 ,               
  ,    
   - -   
     
;        
     
              - 
  -        -       :  ,
   ,  -       
       -     
󷊻󷊼󷊽 :      
   
            1824   
     ,         ,  
 ,        ,   ,  
              - "
 ,         ?"     
    
       ,          
         ,  , 
       -        - , 
       ,         
    
Easy2Siksha  
         -      
 ,     
   
1875 ,     ( )       
    ,       -  ,     "
 "
        : "  "   
    ,          -   
     ,          
  
   
              , 
,  , -           
       ,  ,    ,  
  ,       
    :
  ,    
 -         
  
 -    ' 
  '    
- ( )        
   
       '          
  
 ,            
  '            
  
1883       ,         
   - ()        , 
     -  
  
,      ,        
           ,  
    -      
Easy2Siksha  
-,        
 ,    
     ,       
       
󽀰󽀱󽀲󽀳󽀷󽀸󽀴󽀹󽀵󽀶  :     
 
         ,     
      1849          
  ,             
 ,       ,        
       
      -       -  
,               
     ,            

            
  -  

  
   1873         , 1879  
  ,   ,        - ,
              
  
    :
-  -       
      
             
 
              

  
Easy2Siksha  
      ,  (1892)     , 
               
    ,      
                
  '        '          -
     
-   ,  (  )    
        ,    ( )
 ,            
    
     
       20
      ( )
          () 
 ()           
    1925      (SGPC)   ,  
         -      
    
󷋇󷋈󷋉󷋊󷋋󷋌    
      -     ,    
             
      :
     
       
    
     
       
,               
     ,         
       
  ,            
       ,       
,        

Easy2Siksha  
󷈴󷈶󷈵:    
 
           
 -  -, 
               ,
     '          
    - "  " -        , 
                 
 
        
    ' 
           -  ,   
           
 ,              -    ,
   ,         
6. 󷄧󼿒
󹴢󺄴󹴯󹴰󹴱󹴲󹴳󺄷󺄸󹴴󹴵󹴶󺄵󺄹󺄶
󽇐󽇐󽇐󽇐󽇐󽇐
󹲉󹲊󹲋󹲌󹲍

: 13  1919    ,            
    ,         
        ,     ,  
          
      
               
   ,        , -
   ,    '          
      ,          
 -
           
󷊆󷊇     
     
,  1919        
1.   (1919)
Easy2Siksha  
    ,     ,     
,             
   
           
              

2.   
    '   ,      
.    .        
 
10  1919 ,            ,
    
3.   
       
  '   ,    '   
   ,        
4.    
       " "  
        
  13         ,  
      
󷷑󷷒󷷓󷷔 ,    ,          

󷈷󷈸󷈹󷈺󷈻󷈼   
13  1919   ,      
      ,        
  90     ,       , 
       
10  ,  '     
   379   1,200     ,   
     
           ;     
󷷑󷷒󷷓󷷔    
 -       -  
 
Easy2Siksha  
󷈷󷈸󷈹󷈺󷈻󷈼    
               
1.      
      
           
    " "       
2.   (1919-20)
       
               

                
  
       ,  
    
 
3.   
           
 ,        ,   
 (-)     
4.   (1920)
     ,   ,    
    
     '        
5.  
         
             
 
6.  '  
,      ,      
          ,   
          
Easy2Siksha  
󹶓󹶔󹶕󹶖󹶗󹶘   
1919             ,  
   ,          
       
 -         
,       
󷈷󷈸󷈹󷈺󷈻󷈼   
1.   
o 1919  ,            

o      ,      
2.    
o          
o      ,  -    

3.   
o  ,  ,        
 
o 1940 ,       ' (   
 )    ,     

4.    
o         
o     ,       
 
󹵍󹵉󹵎󹵏󹵐 ( )

    (1919)
---------------------------------------------
:
-  
-    (, )
-   
-      
:
- 13  1919, 
-     '  
-   ,   
:
Easy2Siksha  
-   
-     
-    
-   
-    
-   ( ,  )
-    
󷘧󷘨    
      '          
     ,    ,         
         
 
󽆪󽆫󽆬
1919           -    
    ,         
   : , ,      ,   

               

 ,  
    ,      
 

 - 
      
      
     ,          
 
- (   )
7. 󷄧󼿒
󹴢󺄴󹴯󹴰󹴱󹴲󹴳󺄷󺄸󹴴󹴵󹴶󺄵󺄹󺄶
󽇐󽇐󽇐󽇐󽇐󽇐
󹲉󹲊󹲋󹲌󹲍
:   : 20
    
 20
      ,      
,            ,  
               
        
Easy2Siksha  
 1800    1900     ,        
         ,   
       ,    (    )  
     ,        
   
       ,        
                 -
   -  
󹼼󹼽󹼾󹼿󹽀
     
 ,         
     -     (),    
       -       

  ,            
    
   ( )   ,        
      ,       :
       
     
         
        
  ,           -  
      
󽁗
1900     ,      
      
 :
1.      (1873  ):
             -
    ,         -
  
Easy2Siksha  
2.    :
               
             
   - "        
 ,    

  
   ?"
󹻦󹻧
                 -  
 ,             
,              
         '     ,   
   
20  1921 ,     ,      , 
              
       '      - 100     

                 
                  
 -           
󽁌󽁍󽁎
   ,      
1920 ,       :
1.     (....)    
             
 
2.   (  )      , 
            
   
Easy2Siksha  
  ,             
    -
"      ( )   !"
󽅿󽆀
                
         ,     
              
  
 ,          :
 ,
   , 
   '
         ,     

   (1922)            
            , 
       
         

 ,   (1923-25) ,         
            ,  
      ,     

󹶪󹶫󹶬󹶭

             
  
           

 , 1925 ,         
 :
          
Easy2Siksha  
          
  
           ,  
 
     -     ,    
 
  
󷋇󷋈󷋉󷋊󷋋󷋌
       -    ,    
1.  :
            ,  
              
2.  :
   ,         
          
3.  :
  ,            - " 
"    
4.    :
              
  
5.     :
              
     
6.   :
              - 
   
         
󹼯󹼰󹼱󹼳󹼲
Easy2Siksha  
        
 -  -,   
         ,     , 
          
       ,          
  
,              
󷊭󷊮󷊯󷊱󷊰󷊲󷊳󷊴󷊵󷊶
 
       ,      
   
 -     ,    
       
      
 -    ,    
  
󷬩󷬪󷬫󷬬
               
   
               
  -    
  
,           
 -
 ,     
 ,    
  ,         
       
,         
  
8. 󷄧󼿒
󹴢󺄴󹴯󹴰󹴱󹴲󹴳󺄷󺄸󹴴󹴵󹴶󺄵󺄹󺄶
󽇐󽇐󽇐󽇐󽇐󽇐
󹲉󹲊󹲋󹲌󹲍
:󷆹󷆴󷆽󷆺󷆻󷆼

Easy2Siksha  
 20
      ,      
,            ,  
               
        
 1800    1900     ,        
         ,   
       ,    (    )  
     ,        
   
       ,        
                 -
   -  
󹼼󹼽󹼾󹼿󹽀
     
 ,         
     -     (),    
       -       

  ,            
    
   ( )   ,        
      ,       :
       
     
         
        
  ,           -  
      
󽁗
1900     ,      
      
 :
Easy2Siksha  
1.      (1873  ):
             -
    ,         -
  
2.    :
               
             
   - "        
 ,    

  
   ?"
󹻦󹻧
                 -  
 ,             
,              
         '     ,   
   
20  1921 ,     ,      , 
              
       '      - 100     

                 
                  
 -           
󽁌󽁍󽁎
   ,      
1920 ,       :
1.     (....)    
             
 
Easy2Siksha  
2.   (  )      , 
            
   
  ,             
    -
"      ( )   !"
󽅿󽆀
                
         ,     
              
  
 ,          :
 ,
   , 
   '
         ,     

   (1922)            
            , 
       
         

 ,   (1923-25) ,         
            ,  
      ,     

󹶪󹶫󹶬󹶭

             
  
           

 , 1925 ,         
Easy2Siksha  
 :
          
          
  
           ,  
 
     -     ,    
 
  
󷋇󷋈󷋉󷋊󷋋󷋌
       -    ,    
1.  :
            ,  
              
2.  :
   ,         
          
3.  :
  ,            - " 
"    
4.    :
              
  
5.     :
              
     
6.   :
              - 
   
         
Easy2Siksha  
󹼯󹼰󹼱󹼳󹼲
        
 -  -,   
         ,     , 
          
       ,          
  
,              
󷊭󷊮󷊯󷊱󷊰󷊲󷊳󷊴󷊵󷊶
 
       ,      
   
 -     ,    
       
      
 -    ,    
  
󷬩󷬪󷬫󷬬
               
   
               
  -    
  
,           
 -
 ,     
 ,    
  ,         
       
,         
  
"  
2(   ,    )
"               

       ,         "